Slow travel avonturen in Westhoek, Vlaanderen

door

Er zijn plekken waar je meteen voelt dat het landschap méér is dan een mooi decor. De Westhoek, helemaal in het uiterste westen van Vlaanderen, is zo’n plek. Het lijkt er stil, maar wie beter kijkt, ziet een land dat altijd in beweging is geweest. Eeuwenlang vochten mensen hier tegen water en wind. Ze bouwden dijken, herwonnen land, zagen steden opkomen en weer verdwijnen in het geweld van oorlog. Juist dat verleden heeft een streek gevormd die nu uitnodigt om langzaam te ontdekken: per fiets over glooiende heuvels, met een packraft door oude grachten, te voet langs velden waar stilte en geschiedenis samenkomen. In dit artikel nemen we je mee in onze eigen tocht door de Westhoek en geven we tips om de regio zelf te beleven.

Land en ruimte winnen van de zee

De Westhoek is eeuwenlang gevormd door de strijd tegen het water. De zee kwam vroeger veel verder landinwaarts. Om zich te beschermen bouwden bewoners ringvormige versterkingen (burchten) en dijken. Zo ontstonden veilige plekken voor boeren die op de vlucht moesten voor invallers zoals Vikingen. Uit die versterkingen groeiden later dorpen en stadjes. De kanalen en waterwegen die toen zijn aangelegd, werden later handelsroutes. Want steden als Ieper, Veurne en Poperinge bloeiden steeds verder op dankzij de laken- en hopindustrie. Maar na periodes van veranderende handel ontwikkelde de regio zich (gelukkig) zonder grote industrie. Zo bleven de oude waterlijnen en open ruimtes bewaard, met steden als culturele ankerpunten en daarbuiten alle ruimte om te wandelen, fietsen en watersporten.

Rijk verleden en stille sporen

En dan is er de oorlog. Westhoek was het strijdtoneel van de Eerste Wereldoorlog en de frontlijn liep dwars door het landschap, dat zelfs als wapen werd gebruikt. Bij Nieuwpoort werden de sluizen opengezet, zodat de IJzervlakte onder water liep en de opmars tot stilstand kwam. Op andere plekken zie je nog altijd de sporen van loopgraven, bunkers en mijnkraters in het veld. En dan zijn er nog de militaire begraafplaatsen. De meest zichtbare herinnering aan wat zich hier heeft afgespeeld.

Na de oorlog werden de losse veldgraven met houten kruisjes samengebracht en georganiseerd door de Commonwealth War Graves Commission. Bij veel begraafplaatsen vind je een registerkastje met namen en locaties, maar vooral ook veel naamloze graven van gesneuvelde soldaten die nooit zijn geïdentificeerd. De grond van deze begraafplaatsen is geschonken aan Groot-Brittannië, dus wie er staat, staat eigenlijk even op Brits grondgebied. Ook tegenwoordig worden er nog altijd lichamen van gesneuvelde soldaten gevonden en met militaire eer herbegraven. Het maakt de stilte in dit gebied voelbaar en bijzonder.

Waarom je hier buiten wil zijn

Wie hier buiten is, voelt iets bijzonders: de natuur en de verhalen vallen op een natuurlijke manier samen. De Westhoek is geen toeristische façade; het landschap is het verhaal. Verwacht geen ruige wildernis. De charme zit juist in de ruimte en de rust. Kortom: wie houdt van slow adventure, komt hier thuis. Want fietsen, peddelen of wandelen wordt hier meer dan bewegen: het is reizen door tijd en landschap tegelijk. Je ziet hoe water en wind de streek hebben gevormd, hoe oorlog en veerkracht sporen hebben achtergelaten, hoe mensen nieuwe kansen vinden zonder de basis te verliezen. En aan het eind van de dag smaakt een lokaal glas wijn extra goed, omdat je zelf hebt gezien waar het vandaan komt.

Het Heuvelland op de fiets

Onze eigen ontdekkingstocht begon op twee wielen. Het Heuvelland, vlak bij de Franse grens, verrast direct: dit is Vlaanderen, maar niet plat. Zachte heuvels geven telkens nieuwe uitzichten en de weg slingert door wijngaarden en kleine dorpen. We stopten eerst bij Locre Hospice Cemetery. Een kleine begraafplaats in Loker, aangelegd in 1917 bij een medische post. Een plek die stil maakt en laat voelen hoeveel geschiedenis hier onder de grond ligt.

Daarna een totaal ander beeld: wijngoed d’Hellekappelle. Een klein familiebedrijf, gestart in 2009, waar alles door de twee eigenaren wordt gedaan. De wijnen dragen vlindernamen, een knipoog naar de lokale dialectnaam “hellekapelle”. De eigenaresse vertelde hoe Belgische wijnbouw nog jong en kleinschalig is: veel boeren hebben minder dan een hectare grond en wisselen druiven uit zoals Franse coöperaties dat doen. Chardonnay en Pinot Noir doen het hier goed. De vaten komen uit Bourgogne, maar de smaak is 100% Westhoek.

Deel 2 van de fietstocht

In Dranouter stapten we binnen bij de Klankmakerij, een creatieve plek rond folk- en rootsmuziek. Binnen vind je een spelparcours. Het is een soort levensgroot ganzenbord, waarmee zowel kinderen als volwassenen muziek ontdekken. Een perfecte tussenstop als het regent of je met gezin op pad bent.

Lunchen deden we bij De Hollemeersch, met uitzicht over de heuvels. We namen beneden plaats in sfeercafé de Moare en genoten van lekkere streekproducten en een knusse entourage. Daarna doken we een paar honderd meter verderop weer de geschiedenis in. Dit keer bij diep onder de grond, bij Commandobunker Kemmel. Een ondergrondse Koude Oorlog-bunker in de Kemmelberg, gebouwd begin jaren 1950. Het was in eerste instantie bedoeld als commandopost voor een internationale luchtverdediging, maar werd in de jaren 60 door de Belgische krijgsmacht ingericht als commandopost bij oefeningen of crisissen. Tegenwoordig is de site bewaard als erfgoed en de ‘Operation Rooms’ zijn te bezoeken. Je krijgt er een zeldzame inkijk in de spanningen van die periode.

Overnachten op de camping

De dag eindigde op Camping In De Nachtegaal. Een kleinschalige en rustige camping vol retro caravans waar je de nacht door kan brengen. Je mag natuurlijk ook je eigen caravan of tent meenemen. De perfecte plek om je fiets tegen een boom te zetten en nog eens terug te kijken op de dag. In de brasserie kun je heerlijk eten en ook restaurant Den Heksestoel (aanrader!) is op loopafstand.

Packraften rond Veurne

Een dag later kozen we voor water in plaats van heuvels. Veurne blijkt meer dan een gezellig stadje. Ooit lag het in zeegebied, waar boeren er een ringvormige burcht bouwden om zich te beschermen tegen invallen van de Vikingen. Later kwamen versterkingen en een stadsmuur, die inmiddels grotendeels is verdwenen. De stad is verder uitgebouwd en veranderd, maar vanaf het water zie je nog altijd de sporen van vroeger. Dat ontdekten wij met de packraft, terwijl we langs oude kades, groene oevers en stille grachten rond de stad Veurne vaarden. Je hoort er vooral het het geluid van je peddels en, in ons geval, de enorme windvlagen die ons om de oren vlogen.

Packraften is een combinatie van hiken en peddelen. Na afloop van het varen, liepen we terug naar het centrum. Daar beklommen we de 214 treden van de Sint-Niklaastoren. Boven wachtte een uitzicht dat de hele regio in één blik samenvat: de polders als een lappendeken, de stad als hart, de heuvels aan de horizon.

Wandelen over de Western Front Way

Wil je de Westhoek te voet leren kennen, dan is de Western Front Way een aanrader. Deze langeafstandswandelroute volgt de oude frontlijn van de Eerste Wereldoorlog en loopt in België van Nieuwpoort tot aan de Franse grens bij Le Bizet. Je wandelt door polders, stille dorpen en langs talrijke herdenkingsplekken, maar ook door het groene achterland dat verrassend rustig en afwisselend is.

In ons boek Hike de Benelux vind je een uitgebreide beschrijving van dit Belgische deel van de Western Front Way, inclusief kaart, etappes en praktische tips. Ideaal voor wie een meerdaagse wandelervaring zoekt en de Westhoek op een trager, intenser tempo wil beleven.

Veelgestelde vragen over de Westhoek

Waar ligt de Westhoek precies?

De Westhoek ligt in het uiterste westen van Vlaanderen, tegen de grens met Frankrijk. Het gebied omvat onder meer de regio’s rond Ieper, Poperinge, Veurne en het Heuvelland.

Hoe kom je er?

We raden aan om met de trein te gaan. Wel zo duurzaam en ook heel relaxed. Vanaf Rotterdam of Breda pak je de internationale trein naar Antwerpen, vanaf waar je rechtstreeks naar Ieper, Poperinge of Veurne reist. Daar kun je een fiets huren of met de bus of taxi verder naar kleinere dorpen. Met de auto is de Westhoek ook goed bereikbaar.

Wat is de beste tijd om te gaan?

Voorjaar en nazomer zijn ideaal: de natuur staat in bloei en de wegen zijn rustig. De zomer is levendig met terrasjes en evenementen, maar vooral rond Ieper en de kust kan het dan vrij druk zijn. In de winter is het stil en soms mistig, wat ook zijn charmes heeft.

Is de Westhoek geschikt voor een weekendtrip?

Zeker. In twee à drie dagen kun je een mooie mix maken van fietsen, wandelen of packraften, gecombineerd met lokale stops. Er zijn veel campings, B&B’s en kleinschalige hotels.

Kan ik de regio combineren met andere bestemmingen?

Ja. De Belgische kust is vlakbij (De Panne, Nieuwpoort), net als Noord-Frankrijk met plaatsen als Cassel en de Opaalkust. Ook Brugge en Gent zijn niet ver.



Over de auteur van dit artikel

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Dit is een verplicht veld
Dit is een verplicht veld
Geef een geldig e-mailadres op.

In dit artikel kunnen affiliate links voorkomen of kan tot stand zijn gekomen door een betaalde samenwerking. Onze content wordt geschreven en samengesteld om jou te inspireren en te adviseren over de beste keuzes voor jouw volgende avontuur. Van uitrusting tot bestemmingen – alles is zorgvuldig geselecteerd door en voor outdoorliefhebbers.

Wil je ons steunen? Bezoek onze support ons-pagina om al onze partners te bekijken en via die links een aankoop te doen. Het kost jou niets extra en op deze manier kunnen wij onze content gratis blijven aanbieden.